Fabryka Sztuk online na Dzień Tczewa - 30 stycznia 1920 r - wspomnienie

Najpierw przypomnijmy tamte wydarzenia:

30 stycznia 1920 roku Tczew oficjalnie powrócił do odrodzonej po zaborach Polski.

Wydarzenie to poprzedził przyjazd polskiego pociągu pancernego „Hallerczyk”, który w naszym mieście zjawił się 29 stycznia. Jak pisze Edmund Raduński w monografii Tczewa z 1927 r.: „O godz. 10 przed poł. wjechał na stację pociąg pancerny Hallerczyk, wiozący ze sobą marynarzy, starostę Arczyńskiego i inż. Koeniga, który przejąć miał zarząd rzeki Wisły”. Często w opisach wydarzeń tamtych radosnych dni informacje na temat pociągu kończą się tym lakonicznym stwierdzeniem. Miał on jednak burzliwą i zarazem chwalebną historię.

Pociąg pancerny nr 4 „Hallerczyk” powstał 30 listopada 1918 roku jako Krakowska Bateria Kolejowa, którą oparto na dawnym austro-węgierskim taborze kolejowym. Parowóz pociągu został opancerzony w Fabryce Zieleniewskiego mieszczącej się w Krakowie. Do tego celu posłużono się płytami pancernymi o grubości 10-15 mm. Lokomotywa ta ciągnęła uzbrojony skład „Hallerczyka” złożony m.in. z czterech wozów pancernych, które wyposażone były w armaty oraz trzy wozy szturmowe służące do transportowania żołnierzy. Ponadto na wyposażeniu pociągu znajdowała się specjalna platforma, na której zamontowany był sprzęt do naprawy torów. Dzięki specjalnym wagonom artyleryjskim „Hallerczyk” mógł strzelać swoimi działami nie tylko na boki, ale również na wprost. Załoga całego pociągu składała się z ponad 100 ludzi; w tym 2 maszynistów, 12 oficerów i 90 żołnierzy. 30 stycznia 1919 roku „Hallerczyk” brał udział w bitwie pod Skoczowem w wojnie polsko-czechosłowackiej. Następnie odjechał w kierunku Lwowa, gdzie na Wołyniu walczył z Ukraińcami. W czasie wojny polsko-bolszewickiej, w lipcu 1920 roku, został całkowicie rozbity. Po odtworzeniu z nowymi wagonami oraz parowozem kontynuował walkę. W listopadzie 1920 roku załoga pociągu wręczyła Józefowi Piłsudskiemu sztandary sowieckiej 6 armii, które zdobyła w czasie walk o Pińsk. Ostatecznie pociąg pancerny „Hallerczyk” został rozformowany w sierpniu 1921 roku.

Radosław Wiecki/ Fabryka Sztuk

Poznajmy ofertę Fabryki Sztuk na ten szczególny czas. To:

- wystawa Generał Józef Haller i Błękitna Armia można zwiedzać bez wychodzenia z domu. Udostępniamy online kody QR http://new.fabrykasztuk.tczew.pl/wystawy-biezace/general-jozef-haller-i-blekitna-armia/ zawierające odnośniki do szczegółowych materiałów (opisów i zdjęć) dotyczących powstania Błękitnej Armii, gen. Józefa Hallera i powrotu Pomorza do Polski w 1920 roku, a także do filmu „Błękitna Armia” (produkcja: Fundacja Wiedza-Rozwój-Bezpieczeństwo w ramach projektu „Polskie drogi do niepodległości”, sfinansowanego przez Ministerstwo Obrony Narodowej. Ekspozycja dzięki patronatowi Centralnej Biblioteki Wojskowej). Wystawa eksponowana w arkadach na placu Marsz. J. Piłsudskiego została przygotowana w minionym roku przez Radosława Wieckiego i Aleksandrę Ujazdowską;

- krzyżówka online, która powstała w oparciu o wystawę „Tczew. Zapamiętani i znani” dostępną na Bulwarze Nadwiślańskim. Każdy, kto poprawnie rozwiąże hasło, będzie mógł wziąć udział w konkursie, który potrwa do 7 lutego. Szczegóły pojawią się w najbliższy wtorek na www.fabrykasztuk.tczew.pl oraz fanpage’u Fabryki Sztuk.

Krzyżówka: https://tiny.pl/rjqkz