Gadka po kociewsku. Szpacyr do boru

Emilia Rulińska, gniewianka, ludowa poetka uwielbia wszystko co związane jest z tradycjami, kulturą regionu kociewskiego. Pani Emilka, chociaż sama pochodzi z Kongresówki, może uchodzić za wzór cnót kociewskich.

Kociewskie tradycje przejęła od teściowej. Jak mówi, zakochała się w Kociewiu, jego mowie, muzyce, obyczajach. Zaczęła tworzyć w gwarze kociewskiej. Jej poezje, proza uważane są za bardzo wartościowe.
- Wszystko co związane jest z naszymi dziejami warte jest zapamiętania i to w oryginalnej formie, a taką jest choćby gwara - podkreśla poetka.
Emilia Rulińska nie potrafi usiedzieć cicho na jednym miejscu. Między innymi dlatego przed dwoma laty założyła w Gniewie zespół Błękitna Wstęga.
Na pomysł redakcji opublikowania jej gadek kociewskich zareagowała od razu. Efektem jest pierwsza z nich. Niektóre ze zwrotów mogą brzmieć nieco dziwnie, bo pani Emilka opowiada je w takiej formie, w jakiej usłyszała od pewnego Kociewiaka.

- Jednygo dnia żam siadał na szpacyr do boru, a że łod naszy chałupy taka wielga nie była, chwatko żam dolaz - opowieda, Emilia Rulińska.
Ida tam boram, patrza to wew jenda, to wew druga stróna, spojrza do przoćku, to znówki do tyłu, myśla chwsiłya, tak to je cicho i ciamno wew tam zagaju, może mnie sia przytrafsiyć co złygo.
A, że to było uż na jesiani, to dycht wszandzie wjidziałóm jano wielga szarość i durch mnia sia wydawało, że za chwsiyła zez tygo gószczu wylejci jaka bestyja i mnia nagóni stracha.
Tak jak myślałóm, tak sia tyż stało. Czuja jak sia chtóś czaji, ani żam sia nie zwejión, a uż kele mnia zgłodniały wilk stoji.
Pewniakam wywóchał śwyże mniaso, myśla sobia: toć łón sia na mnia da. Wybałuszół wielgie śliypsie i sia na mnia gapsiy, wyjión janzor i sia łobliyzuje. Jano mnia nie dało mniyru, żam szprytnie sia strzósnył i chwatko dolejciałóm do chojiniaka, pomyślałóm, że niam łón rychtych pomniarkuje, ja chućko sójna na tan chojiniak i takam artam banda na gałanzi.

Traf chciał, żam ło wystajióncy sank rozwalół sobia przy buksach cała nagajica. Siedza cichuleczko na ty gałanzi i czekóm co bandzie dali. Wilk wiancy nic, jano durch stoji pod chojiniakam i sia na mnia gapsi, wyjón janzor i sia łoblizuja. Cóś mnia tchnyło, żeby wliźć wyży i sia lepsiy łusadowjić, bo może mnia tu przyńdzie łostać dycht cała noc. Podniesłóm pyta, a tu bach, zez pyty zlejciała kropówa razam zez stryfló tygo nie żałowałóm, byłóm rad żam sia wyrwał zez ty jego wielgi gamby. Uż sia zrobjiło dycht ciamno, wjidziałóm jano te jego śwycónce śliypsie.
Kochane ludzie, nie wiada jak bym eszczy długo na ty gałanzi łostał, gdyby na tan czas nie nadeśliy dwa myśliwe. Jedan zez nich dycht zara zmniarkował co tu je luz, chwatko złapał za fliyńta, jak nie bachnie wew stróna wilka, jano bół nieudacznik, licho wycylował, wilk sia jano wystraszół i łucikół gdzie psieprz rośnie. Nó i wjidzita, takam artam łostałóm, łocalóny, zlazłóm zez tygo chojiniaka i razam zez tamiy myśliywamiy, delim sia najikrótszó drogó do dóm.

• Słowniczek

art - sposób

chućko - szybko

nagajica - nogawka

pyta - noga

kropówa - kalosz

• Emilia Rulińska 6 października, w zamkowych murach obchodzić będzie swój benefis. Uroczystości rozpoczną się o godz. 16.30 mszą świętą w zamkowej kaplicy. Na bohaterkę czeka moc atrakcji. Zaprezentowany zostanie bogaty dorobek artystyczny gniewianki. Uhonorują ją również władze Gniewa. Benefis zakończy wspólna biesiada.