Osobliwości Kociewia

Skarszewy. Najdziwniejszy zamek

Kiedy słyszymy o średniowiecznych zamkach, na ogół wyobrażamy sobie solidne, wysokie mury z wielką bramą i basztami. Gdy więc turyści czytają w przewodnikach o tym, że w Skarszewach jest jeden z najstarszych na Pomorzu zamków, dostają dreszczy na samą myśl ujrzenia kociewskiej warowni. Ale przyjeżdżający do grodu nad Wietcisą urlopowicze patrząc po raz pierwszy na zamek drapią się po głowie mówiąc: ?Jakiś dziwny ten zamek?.
Rzecz w tym, że wcale nie wygląda on na średniowieczną budowlę powstałą dzięki zakonowi joannitów. Jak można się dowiedzieć z przewodnika ?Kociewie i Bory Tucholskie?, autorstwa Jarosława Ellwarta, dawny zespół zamkowy składał się z zamku wysokiego, średniego oraz z budynku gospodarczego, a otoczony był murami i oddzielony od miasta fosą.
Zamek wysoki Prusacy zamienili w XVIII stuleciu w magazyn, a następnie na dom mieszkalny. W czasie odbudowy zamku zlikwidowane zostało drugie piętro warowni. Zniszczone częściowo baszty i fosa przetrwały do początku XIX w. Z kolei około 100 lat temu na fundamentach zamku średniego usytuowano bezstylowy budynek, pełniący obecnie m.in. funkcję gastronomiczną. Trzeci budynek zamkowy został rozebrany w XIX w.
Teraz, w zachowanej części zamku, przypominającej duży dom, a nie warownię, znajduje się skarszewski ośrodek kultury.

Wymysłowo. Najmniejsza wieś

To jedna z najmniejszych wsi na Pomorzu. Na pewno najmniejsza w powiecie starogardzkim. Liczy zaledwie, według jednych, trzy domostwa, według innych pięć gospodarstw. Skupia w sobie wszystko, co najcenniejsze na Kociewiu: piękne lasy, jezioro oraz dziewiczą przyrodę. Wymysłowo, bo o tę miejscowość chodzi, leży na południowym brzegu Kociewskiego Morza, jak nazywane jest jezioro Kałębie. Dalej, na południe jest już województwo kujawsko-pomorskie.
Przed II wojną światową ta wieś była katolicką enklawą wśród pobliskiej licznej kolonii ewangelików z Okarpca oraz Wycinek. Dzisiaj mieszkają tutaj: potomek miejscowych rolników - rodowity Kociewiak, Holender oraz przedsiębiorca z Grudziądza. Łączy ich jedno. Zadowolenie, że mieszkają w jednym z najpiękniejszych miejsc na Kociewiu.
- Za płotem mamy jezioro, lasy i łąki - mówi Mieczysław Łytkowski. - Trudno znaleźć ładniejsze miejsce na Kociewiu. Wieczorami przy brzegu wody w jeziorze żaby dają prawdziwe koncerty rechotania.
Mimo to trafić do Wymysłowa nie jest łatwo, nawet nie wszyscy mieszkańcy gminy Osiek wiedzą, że taka miejscowość istnieje. Do niedawna przy wjeździe nie było nawet tablicy informującej, że wjeżdża się do Wymysłowa. Teraz jest ku uciesze miejscowych. Wszystko wskazuje, że wieś się nie powiększy, ponieważ za płotami gospodarstw widać sąsiednie wsie Wycinki i Okarpiec.