Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Pomóż dziecku zaakceptować siebie i budować poczucie własnej wartości. Psycholog podpowiada rodzicom i nauczycielom, jak wspierać w rozwoju

Materiał informacyjny
Poczucie własnej wartości i poziom samoakceptacji można nieustannie rozwijać i wzmacniać, traktując je jako umiejętności, które wymagają treningu
Poczucie własnej wartości i poziom samoakceptacji można nieustannie rozwijać i wzmacniać, traktując je jako umiejętności, które wymagają treningu 123rf
Poczucie własnej wartości zaczyna się tworzyć już na bardzo wczesnym etapie rozwoju. Dziecko, które czuje się chciane i kochane przez rodziców i opiekunów, zaczyna akceptować siebie i uważać za kogoś cennego i ważnego. Stabilne i adekwatne poczucie własnej wartości to jeden z najcenniejszych zasobów, w które rodzice mogą emocjonalnie wyposażyć swoje dziecko - przekonuje nasz ekspert - psycholog Elżbieta Grabarczyk, psycholożka, mediatorka i terapeutka, od kilkunastu lat także specjalistka terapii uzależnień. Ekspertka akcji i serwisu "Edukacja na czasie. Nauka i relacje".

Małe dziecko jest całkowicie zależne od rodziców, dlatego wpatruje się w ich oczy i przegląda się w nich jak w lustrze. To, co tam zobaczy, zabierze ze sobą w dorosłe życie. Aby akceptować siebie, cieszyć się stabilnym poczuciem własnej wartości i szacunkiem wobec samego siebie, trzeba je najpierw otrzymać od rodziców i opiekunów. Przekonania na własny temat kształtują się na podstawie sygnałów otrzymywanych od ważnych osób (najczęściej są to rodzice), czyli komunikatów:

  • wysyłanych wprost
  • przekazywanych werbalnie
  • tych, które nigdy nie zostały wypowiedziane, ale były przekazywane postawą, gestem, skrzywieniem ust czy milczeniem

Nawet maluch, nie wspominając o kilkulatku, jest doskonałym obserwatorem i świetnie odczytuje mowę ciała i mimikę dorosłych. Czujnie słuchając słów, które są wypowiadane o nim do innych osób, podpatruje, w jaki sposób rodzice odnoszą się do siebie i do niego, i zapamiętuje ten przekaz na bardzo długo, czasem na całe życie. Intencja komunikatów niekoniecznie jest negatywna, bo rzadko zdarza się, że rodzice lub opiekunowie chcą intencjonalnie skrzywdzić dziecko, jednak niezależnie od intencji (nawet jeśli krytyka była „dla twojego dobra” ) emocjonalne skutki pozostaną na długo. Utrwalą się jako przekonania kluczowe: na własny temat, na temat ludzi, świata i swojej przyszłości.

Wewnętrzny głos twojego dziecka

Niektóre słowa usłyszane w dzieciństwie nagrają się w dziecięcej pamięci jak na taśmie magnetofonowej i staną się wewnętrznym głosem, odtwarzanym w różnych momentach dorosłego życia w postaci myśli automatycznych, aktywizujących się pod wpływem różnych sytuacji. Ten głos, jeśli jest oceniający i surowy, często nazywany jest wewnętrznym krytykiem.

Przekonania i myśli dotyczące samego siebie przekładają się wprost na samoocenę i poczucie własnej wartości. W psychologii wyróżnia się dwa typy postaw związanych z samooceną: samoodtrącenie i samoakceptację.

Samoodtrącenie
Pojawia się najczęściej w dialogu wewnętrznym jako automatyczna myśl, która niesie ze sobą dołujące, negatywne treści. Ten wewnętrzny krytyk odzywa się w głowie i mówi:

  • jesteś gorszy
  • nie uda ci się
  • nie dasz rady
  • inni będą lepsi
  • jesteś beznadziejny
  • nie zasługujesz na nic dobrego

Samoakceptacja
To postawa, w której dziecko w dialogu wewnętrznym wspiera siebie za pomocą wzmacniających, konstruktywnych komunikatów:

  • spróbuję
  • poradzę sobie
  • mam w sobie wytrwałość i siłę, więc dam radę
  • mam prawo do wyrażania swoich emocji, zaspokajania swoich potrzeb
  • zasługuję na miłość, szczęście, szacunek, sukces, przyjaźń, dobrą pracę, udany związek

Osoba charakteryzująca się postawą samoakceptacji oraz konstruktywnym dialogiem wewnętrznym będzie miała więcej odwagi do realizowania swoich celów, a także sił do spełniania marzeń. Da sobie prawo do bycia sobą i asertywnego dbania o swoje emocje i potrzeby. Dlatego na różnych etapach rozwoju tak istotna jest obecność mądrych, wspierających dorosłych, którzy mogą służyć pomocą w budowaniu konstruktywnej, akceptującej postawy wobec siebie i otaczającego świata.

Jak wpływamy na młodego człowieka

O ile w dzieciństwie źródłem akceptacji są rodzice, to na późniejszych etapach rozwoju punktem odniesienia stają się inne osoby. Najpierw dalsi członkowie rodziny, potem opiekunki z przedszkola, aż w końcu nauczyciele oraz (szczególnie w okresie adolescencji i
wczesnej dorosłości) rówieśnicy. Wszystkie te osoby mają wpływ na kształtowanie przekonań jednostki na swój temat, a w konsekwencji na jej poczucie własnej wartości.

Jak rodzic może wspierać dziecko w zaakceptowaniu siebie i budowaniu poczucia własnej wartości

  • mówiąc mu wprost o swoich uczuciach do niego
  • zauważając emocje dziecka i nastolatka
  • okazując mu zaufanie - jeśli mi ufasz, to znaczy, że jestem godzien zaufania
  • doceniając jego indywidualność i odrębność - dziecko to osobny człowiek!
  • dając mu prawo do wyrażania uczuć, potrzeb i oczekiwań
  • modelując konstruktywne sposoby wyrażania uczuć: złości, smutku, bezradności
  • zwracając się do niego z szacunkiem
  • pozwalając mu współdecydować w kwestiach, które go dotyczą
  • interesując się jego sprawami i okazując troskę
  • zachęcając do wyrażania swojego zdania i opinii
  • pozwalając dokonywać samodzielnych wyborów w zakresie adekwatnym do wieku
  • motywując do rozwijania zainteresowań
  • szanując jego granice
  • doceniając sukcesy i osiągnięcia
  • mówiąc mu o swojej dumie z niego
  • konsultując sprawy dotyczące całej rodziny
  • powierzając odpowiedzialność za wykonanie różnych zadań
  • przytulając, kiedy tego potrzebuje

Niebezpiecznie jest robić z dziecka „projekt”. Jest to równoznaczne z negacją jego indywidualności i godności. Wielu rodziców tak czyni, ponieważ zależy im na zapewnieniu mu lepszego dzieciństwa niż to, które sami mieli. To piękny cel, ale niejednokrotnie powoduje, że tracimy z oczu potrzeby, granice i cele naszego dziecka - przypominał Jesper Juul

Jak nauczyciel może wspierać uczniów

  • doceniając ich indywidualność i niepowtarzalność
  • zwracając się do nich z szacunkiem
  • motywując do działania za pomocą wspierających, konstruktywnych informacji zwrotnych
  • zauważając zmiany oraz postępy w nauce i zachowaniu
  • podkreślając atuty, umiejętności i sukcesy
  • wspierając w trudniejszych momentach
  • dając prawo do błędów i pomyłek
  • pytając o zdanie i prosząc o wyrażenie opinii
  • pomagając rozwijać pasje i zainteresowania
  • o zastrzeżeniach i uwagach mówiąc w cztery oczy
  • nie obawiając się przyznać do błędu
  • konsekwentnie i czytelnie wyznaczając granice
  • traktując uczciwie i sprawiedliwie

Poczucie własnej wartości i poziom samoakceptacji można nieustannie rozwijać i wzmacniać, traktując je jako umiejętności, które wymagają treningu.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na tczew.naszemiasto.pl Nasze Miasto