Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Sprawa mostu w Tczewie w zawieszeniu. Nadal nie ma zgody konserwatora zabytków na wznowienie prac budowlanych | WIDEO

Andrzej Gurba
Andrzej Gurba
Wideo
od 16 lat
W 2019 roku konserwator zabytków przerwał prace przy odbudowie historycznego mostu Tczewskiego. Mamy prawie połowę roku 2023 i nadal nic tam się nie dzieje. Prace wstrzymano przez nieodpowiednie traktowanie zabytkowych przęseł ESTB pochodzących z okresu 1945 roku. Teraz konserwator zabytków nie zgadza się na projekt odbudowy.

Pomorski konserwator zabytków i starosta tczewski nie mogą dojść do porozumienia

Po kwietniowym spotkaniu w Warszawie, zainicjowanym przez wiceministra kultury i dziedzictwa narodowego Jarosława Sellina, wydawało się, że już nic nie stoi na przeszkodzie, aby ogłosić przetarg i wznowić prace przy odbudowie historycznego mostu Tczewskiego. Niestety, pomorski konserwator zabytków i starosta tczewski nie mogą dojść do porozumienia. Na przeszkodzie stoi spór o projekt przebudowy.

Odbudowę mostu Tczewskiego wstrzymano w 2019 roku

We wrześniu 2019 roku pomorski konserwator zabytków wstrzymał prace przy odbudowie mostu Tczewskiego. Powód? Nieodpowiednie traktowanie zabytkowych przęseł ESTB pochodzących z okresu 1945 roku.

- Przęsła mostu stanowią unikatowe i prawdopodobnie jedyne zachowane w Europie przęsła mostowe tego typu (jedyne w Polsce). Należy dążyć do ich zachowania, jako wyjątkowego w skali kraju i Europy dzieła architektury i budownictwa - to stanowisko konserwatora.

Chodziło o to, aby stare przęsła nie pojechały na złom, a zostały odpowiednio wyeksponowane.

Przez kolejne lata nic się nie działo. Pod koniec 2022 roku i w kwietniu 2023 doszło do spotkania z udziałem m.in. wiceministra Jarosława Sellina, władz powiatowych Tczewa, konserwatora zabytków. Do 15 maja br. pomorski konserwator zabytków miał wydać decyzję pozwalającą starostwu wznowić prace, bo jak poinformowano po kwietniowym spotkaniu, „nie będzie już żadnych formalnych przeszkód”.

CZYTAJ TAKŻE: Zabytkowy most w Tczewie. Albo część prac albo miliony złotych przepadną. ZDJĘCIA,WIDEO

Ostatecznie Igor Strzok, pomorski konserwator zabytków zgodził się tylko (decyzja z 11 kwietnia 2023 r.) na przeniesienie i posadowienie na zachodnim brzegu Wisły zachowanego dużego fragmentu zabytkowego przęsła ESTB, liczącego około 114 metrów. Ma ono zostać wyeksponowane wzdłuż drogi prowadzącej na most.

Zgody nie będzie, póki projekt nie zostanie zmieniony

Nie ma jednak zgody konserwatora na pozostałe prace. I nie będzie, dopóki powiat nie zmieni wcześniejszego projektu.

- Decyzje dotyczące odbudowy pierwszej (od zachodu) pary wież okrągłych oraz 4 wież prostokątnych stanowiących zespół przyczółka zachodniego nie mogą być wydane, dopóki Starostwo w Tczewie nie przedstawi poprawnego projektu architektoniczno-budowlanego dla tych obiektów - stwierdza Igor Strzok. - W myśl ustaleń zawartych na dwóch naradach w gabinecie generalnego konserwatora zabytków, dra Jarosława Sellina, most Tczewski ma być odbudowany w swych pierwotnych, historycznych formach i rozmiarach, a więc i proporcjach. Tymczasem projekt, który starostwo złożyło w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku okazał się projektem znacznie przeskalowanym w stosunku do historycznego pierwowzoru. Stało się to oczywiste, gdy zażądaliśmy od projektantów przesłania nie tylko dokumentacji w formie wydruku, ale uzupełnienia jej o pliki komputerowe. Po powiększeniu planów i nałożeniu ich na podkład z planem historycznym z 1852 roku, okazało się, że nowo projektowane przęsło wzorowane na historycznym przęśle Lentza z 1852 roku jest szersze od pierwowzoru, z którym musi się przecież połączyć. O dwa metry.

Według konserwatora, gdyby prace prowadzono według obecnego projektu, filar mostowy musiałby być poszerzony, a okrągłe wieże rozsunięte.

- Wyglądałoby to kuriozalnie na tle zachowanych wież - ocenia Igor Strzok. - Podobnie projektowo poszerzono portal bramny, aby „zmieścić w nim powiększone przęsło „pseudo-Lentza” oraz zwiększono obszar dziedzińca wjazdowego z 4 wieżami prostokątnymi. Dawny przyczółek miał około 29,66 metra długości, a nowy miałby prawie 36 metrów. Porównanie szerokości to odpowiednio 22,35 metra i 27 metrów. Nasuwa się nieodparte wrażenie, że dawny projekt Lentza przeskalowano mechanicznie. „Nowy” przyczółek wymagałby rozbudowy z trzech stron istniejącego bloku żelbetowego, stanowiącego jego bazę. Tymczasem kontrakt projektantów nie przewiduje projektowania ścian przyczółka poniżej poziomu wjazdu na most, czyli poziomu górnej płyty zbudowanej już żelbetowej konstrukcji. Jak więc dwie mniejsze wieże miałyby zostać zbudowane? Jako lewitujące w powietrzu? - Gdy tylko otrzymamy projekt będący odwzorowaniem historycznej budowli w jej właściwej skali, wydamy zezwolenie na prowadzenie prac - stwierdza Igor Strzok.

Starosta tczewski: Ustalenia były inne

Starosta tczewski Mirosław Augustyn nie kryje irytacji stanowiskiem konserwatora.

- Uzgodnienia na kwietniowym spotkaniu były inne. Miało już nie być żadnych przeszkód formalnych. I miała być pozytywna decyzja konserwatora wydana do 15 maja br. Tymczasem cały czas otrzymujemy od konserwatora nowe pisma, zastrzeżenia - denerwuje się samorządowiec.

Podkreśla, że w tej kadencji nie zmienił nawet kropki w obowiązującym projekcie. - Ewentualne naniesienie zmian zajmie kilka miesięcy. Nie ma na to czasu. Konserwator wydał decyzję na przeniesienie przęsła ESTB. To niech zgodzi się na inne prace związane m.in. z przyczółkiem, tam gdzie nie ma sporu - stwierdza.

O etapowaniu prac mówił na konferencji prasowej Kazimierz Smoliński, poseł PiS.

- Nie wykluczam, że konieczne będzie etapowanie prac, a więc ich wykonanie w zakresach, gdzie nie ma sporu. W mojej ocenie nie trzeba teraz odbudowywać np. całego przyczółku. Prace można przeprowadzić w tej części, na którą zgadza się konserwator zabytków. Lepiej wykorzystać część dotacji z Polskiego Ładu na ten cel, niż nie wykorzystać jej w ogóle - stwierdził poseł Kazimierz Smoliński.

Historia Mostów Tczewskich

  • Decyzję o budowie kolejowo-drogowego mostu na Wiśle w Tczewie ówczesne państwo pruskie podjęło w 1845 roku. Budowa Mostu Tczewskiego trwała siedem lat (1851-1857). Król Prus Fryderyk Wilhelm IV wmurował kamień węgielny w lipcu 1851 r. W ciągu roku wybudowano dwa mostowe przyczółki. W ciągu dwóch lat wykonano wszystkie filary. W 1855 roku rozpoczęto montaż przęseł kratownicowych Karla Lentzego. Przęsła miały po 130 metrów długości. Rok później zaczęto budować wieże na filarach.
  • W 1857 roku most oficjalnie otwarto. Miał 837 metrów długości. Przez dwa lata był to najdłuższy most na świecie. W 1859 roku palmę pierwszeństwa przejął most Wiktorii w Kanadzie. W następnym roku dokończono m.in. budowę wież. Portale wjazdowe mają wieże w kształcie prostopadłościanu, pozostałe wieże są w kształcie walca. Most ma 6 przęseł, 2 portale wjazdowe i 5 par wież.
  • W 1888 roku rozpoczęto budowę nowego dwutorowego mostu kolejowego, 40 metrów od pierwszego. Jego otwarcia dokonano w 1891 r. Miał długość 837 metrów, dwa portale wjazdowe, sześć przęseł soczewkowych (każde 129 metrów). Pierwszy most stał się tylko przeprawą drogową.
  • W 1912 r. oba mosty wydłużono o prawie 250 metrów (w kierunku Lisewa).
  • Po pierwszej wojnie światowej Tczew stał się miastem polskim. 1 września 1939 roku polscy żołnierze wysadzili mosty, aby nie przejęli ich Niemcy. W październiku 1939 roku Niemcy, po prowizorycznej odbudowie, najpierw przywracają ruch kolejowy, a następnie drogowy.
  • Odbudowę mostu rozpoczęto zaraz po zakończeniu drugiej wojny światowej. Z pomocą przyszła m.in. Wielka Brytania przekazując cztery przęsła ESTB (każde 100 metrów długości). W końcu 1947 roku otwarto jednotorowy most kolejowy, a w połowie stycznia 1948 roku przywrócono ruch na moście drogowym. W latach 60. wymieniono część przęseł, wykonano jezdnię. W 1971 roku zapadła decyzja o dokończeniu odbudowy mostu kolejowego.
  • W 2000 roku do rejestru zabytków wpisano trzy ocalałe XIX-wieczne przęsła oraz cztery wieże. W 2016 roku cały most staje się zabytkiem.
  • W 2011 roku wstrzymano ruch drogowy na moście z powodu złego stanu przęseł. W 2012 roku rozpoczęto trwające kilka lat prace remontowe polegające m.in. na odrestaurowaniu wież, remoncie przęseł. Do tej pory na prace remontowe wydano około 70 milionów złotych.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na tczew.naszemiasto.pl Nasze Miasto