Wyprawy dalekie i bliskie: Spacerem przez Dzierżążno w gminie Morzeszczyn

Zaczerpnijmy nieco wiedzy na temat tej miejscowości:

"Nazwa Dzierżążno wywodzi się od wyrazu dzierżęga określającego zespół roślin, rodzaj rzęsy i mchu wodnego występującego niegdyś masowo w okolicznych bagnach.. O jej nadaniu zadecydowały zapewne cechy krajobrazu wsi. Może stawy, liczne bagna polne porośnięte tatarakiem i inną roślinnością wodną, może wreszcie lasy, których dawniej było tu więcej aniżeli obecnie. Dzierżążno to nazwa topograficzna. W XV w. pojawiła się też niemieckojęzyczna nazwa wsi - Gossilsdorf. Na obszarze wsi zarejestrowano 13 stanowisk archeologicznych. Większość na północ od centrum. Skoncentrowane są one w pobliżu rzeki Janki."

Pierwsza wzmianka o osadzie Dzierżążno pochodzi z 1241 roku, ale do lokacji na prawie chełmińskim doszło prawdopodobnie między rokiem 1290 a 1308. Ciekawe ilu mieszkańców Dzierżążna zdają sobie sprawę, że ich miejscowość była kiedyś miastem? Areał wsi wynosił wówczas 40 łanów. Sołtys dzierżył prawdopodobnie 3 łany wolne od czynszu. Miał też zapewne udziały w dochodach z karczmy lub sam ją prowadził oraz sądził mieszkańców wsi. Chłopi z Dzierżążna płacili dość duży czynsz w wysokości 20 skojców (norma wynosiła 8 skojców), być może w związku z wcześniej istniejącą tu wolnizną z racji lokowania wsi w nowym miejscu i ,,na surowym korzeniu”. Ilość i umiejscowienie wczesnośredniowiecznych stanowisk osadniczych zdaje się to potwierdzać.

Do czasów nam współczesnych przetrwał dawny układ architektoniczny Dzierżążna jako wsi wielodrożnej. We wsi znajdują się również trzy murowane kapliczki przydrożne. W ich górnej, oszklonej części ustawione są figury. Są to obiekty o wartości historycznej. Zabytkowy jest również piękny wiejski kościół parafialny pod wezwaniem Św. Jakuba Starszego-Apostoła. Najprawdopodobniej pochodzi on z XIV wieku.

Wieś położona jest na silnie pofałdowanej wysoczyźnie morenowej. Między wzniesieniami znajdują się liczne, głęboko osadzone „oczka” wodne oraz kręte koryto rzeki Janki. To właśnie te atuty zachęcają do spacerów urokliwymi trasami wiodącymi przez Dzierżążno.