Gdańsk: Zagadkowe odkrycie na Olszynce. Ociosany głaz granitowy z dwukrzyżem z czasów średniowiecza?

Kamienie z krzyżami

Wielki granitowy otoczak, z wyrytymi podwójnym krzyżem, nazywanym również dwukrzyżem, odnaleziono przed pięciu laty w rejonie ul. Pohulanka w Gdańsku. Wykuto na nim także litery lub merk (w dawnych wiekach znak własności lub wytwórcy, np. kamieniarza) i cyfry "33", co mogłoby sugerować, że był też kamieniem milowym. Z jednej strony obły kamień obrobiono zgrubnie na płasko tak, aby można było go postawić. W mediach ogłoszono, że pochodzi z XIV wieku i jest krzyżackim kamieniem granicznym. Domniemane kamienie wyznaczające granice administracyjne państwa krzyżackiego znaleziono miejscowościach Kukowo w gminie Słupsk i Charbrowa niedaleko Łeby (z krzyżem i cyfrą lub znakiem przypominającym cyfrę "8"). Na stare otoczaki z krzyżami natrafiono w miejscowościach Cewice koło Lębork, w roku 2010 i Górka w gminie Wicko, w tym roku. Ten drugi, na którym obok krzyża wyryto litery "E" i "r", wyeksponowano na postumencie i umieszczono pod nim tablicę z napisem: "Kamień graniczny z początków XIV wieku oznaczał granice posiadłości zakonu krzyżackiego panującego na Pomorzu Gdańskim w latach 1308 - 1454". Lokalizacja granitowych otoczaków z Cewic i Górki, na historycznej linii zachodniej granicy krzyżackiej, uprawdopodobnia tezę o ich roli znaków granicznych. Nie daje jednak pewności. Mogły one wyznaczać granicę pomiędzy diecezjami kościelnymi - włocławską a kamieńską albo między posiadłościami kościelnymi a krzyżackimi. Mniejsze i większe głazy z krzyżami lub z innymi znakami z różnych epok, rozsiane są po całym Pomorzu. W Żelisławkach, w gminie Pszczółki, w tamtejszym lapidarium znajdują się trzy kamienie z wyrytymi krzyżami i literami.