Międzynarodowy dzień walki z dyskryminacją rasową 2022

Albert Einstein powiedział kiedyś, że „żyjemy w smutnej epoce, w której łatwiej jest rozbić atom niż uprzedzenie”. Choć powyższy cytat padł z ust noblisty w I połowie XX wieku, to niestety nie traci na aktualności. Jedną z odmian dyskryminacji jest rasizm, czyli przekonanie o wyższości jednej rasy nad drugą.

Święto obchodzone jest w dniu, w którym wydarzyła się masakra w Sharperville w 1960 (Południowa Afryka) - w pokojowej demonstracji przeciwko „przepisom przepustkowym” apartheidu policjanci zastrzelili 69 osób, które brały w niej udział. Dzień ten rozpoczyna Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową (do 27 marca).

Zwolennicy rasizmu zakładają istnienie odrębnych ras ludzkich, co jest teorią całkowicie odrzucaną przez współczesną naukę. Z punktu widzenia współczesnej nauki rasizm jest zespołem poglądów bezpodstawnych. Podobnie jak większość ideologii, stara się jednak wspierać swoje założenia przy użyciu danych naukowych lub pseudonaukowych.

W USA musiały minąć 102 lata od zniesienia niewolnictwa do nadania Afroamerykanom pełni praw obywatelskich, do zniesienia segregacji rasowej w miejscach publicznych oraz do zakazu dyskryminacji w miejscu pracy. Choć w świetle prawa segregacja w USA już nie istnieje, problem rasizmu nie zniknął. Aż 88% Afroamerykanów uważa, że czarni obywatele są w USA dyskryminowani w pracy, w szkolnictwie.

Dyskryminacja rasowa uniemożliwia pełną realizację praw człowieka. Pomimo postępu w niektórych dziedzinach podziały, restrykcje oraz preferencje dokonywane na podstawie rasy, koloru skóry, pochodzenia narodowego lub etnicznego rodowodu wciąż zaogniają już trwające konflikty. Powodują przemilczane cierpienia, doprowadzają do utraty życia. Niesprawiedliwość, jaką niesie ze sobą dyskryminacja rasowa, sprawiła, że jej likwidacja stała się celem działalności ONZ. Rosnące zaniepokojenie społeczności międzynarodowej dyskryminacją rasową było powodem podjęcia w 1963 r. przez zgromadzenie ogólne NZ kroków na rzecz uchwalenia Konwencji w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej (Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination).

Konwencja oparta jest na czterech podstawowych założeniach:
-Każda doktryna dotycząca zróżnicowania rasowego czy wyższości rasowej jest naukowo mylna, moralnie godna potępienia, społecznie niesprawiedliwa i niebezpieczna oraz nie ma żadnego usprawiedliwienia w praktyce czy w teorii.

-Dyskryminacja rasowa oraz polityka rządów oparta na rasowej wyższości lub pogwałceniu fundamentalnych praw człowieka zagraża przychylnym relacjom międzyludzkim, współpracy pomiędzy narodami i międzynarodowemu pokojowi i bezpieczeństwu.

-Dyskryminacja rasowa jest szkodliwa nie tylko dla tych, którzy są jej podmiotami, ale także dla tych, którzy ją stosują.

-Głównym celem ONZ jest społeczność światowa wolna od rasowej segregacji i dyskryminacji, czyli wolna od czynników, które są przyczyną nienawiści i podziałów w życiu publicznym, społecznym – a dane statystyczne to potwierdzają.

W Polsce obchody Międzynarodowego Dnia Walki z Rasizmem koordynuje Stowarzyszenie „Nigdy Więcej”. Stowarzyszenie jest organizatorem m.in. kampanii „Muzyka Przeciwko Rasizmowi”. Koordynuje akcję „Racism-Delete”, której celem jest zamykanie stron internetowych propagujących rasizm i ustroje totalitarne. Wydaje także kwartalnik „Nigdy Więcej”. Stowarzyszenie na co dzień oferuję, także udział w spotkaniach (również online), dyskusjach, festiwalach i konferencjach, które promują kulturową różnorodność oraz dorobek mniejszości narodowych i etnicznych, a także dotyczą problemów i aktów agresji, z jakimi zmagają się osoby należące do różnych mniejszości.

-Stworzenie człowieka przez Boga 'na swe wyobrażenie' (Rdz l, 27) nadaje każdej osobie ludzkiej niezwykłą godność; domaga się ono również fundamentalnej równości wszystkich ludzkich istot [...]. Stąd każda forma dyskryminacji rasowej [...] jest absolutnie nie do przyjęcia — Jan Paweł II (przemówienie do Komitetu ONZ do walki z dyskryminacją rasową, 7 lipca 1984).