Most Tczewski. Skończyła się ważność promesy na 65 mln zł z Polskiego Ładu. Co dalej?

Z przedłużeniem promesy o te 9 miesięcy nie powinno być problemu (decyzji jeszcze nie ma), bo to dosyć częsta praktyka na linii samorządy - rząd.

Starosta tczewski Mirosław Augustyn powiedział nam, że trwają już wstępne konsultacje, aby doprowadzić do przekazania Mostu Tczewskiego Skarbowi Państwa.

- Chcę spotkać się w tej sprawie z nowym pomorskim wojewódzkim konserwatorem zabytków oraz ministrem kultury. Prowadzone są także rozmowy z parlamentarzystami. Widzę dwie drogi dojścia do przekazania mostu. Pierwsza to wywłaszczenie powiatu. Druga opcja zakłada, że to my wyremontujemy most za rządowe pieniądze i przekażemy go później Skarbowi Państwa - mówi Mirosław Augustyn, starosta tczewski.

Starosta liczy, że nowy rząd przekaże 3 mln 250 tys. zł na wkład własny samorządu do dotacji z Polskiego Ładu (tak jak to było wcześniej obiecane), a nowy wojewódzki konserwator zabytków zgodzi na zmianę zakresu prac, jeśli to powiat nadal ma zajmować się odbudową mostu (jest gotowy projekt po zmianach).

Zmiana zakresu prac ma wynikać przede wszystkim z kosztów. Co uda się zrobić za te 65 mln?

- Odbudować filar, ułożyć okładzinę kamienną na gotowy przyczółek i wykonać jedno nowe przęsło - mówi Mirosław Augustyn, starosta tczewski.

Starosta podkreśla, że nie chce przenosić na brzeg powojennego przęsła ESTB, bo to są ogromne koszty, a poza tym - jak stwierdza - dyskusyjna w kontekście kosztów jest jego wartość ekspozycyjna, co stawiał na ostrzu noża poprzedni konserwator Igor Strzok.

Co zrobić z przęsłem? Starosta twierdzi, że nikt go nie chce.

- Swojego czasu chciała Politechnika Gdańska, ale tylko 8-metrowy fragment. No cóż, przęsło powinno być pocięte i przetopione - stwierdza Mirosław Augustyn.

Przypomnijmy, że na początku grudnia 2023 r., a więc około dwa tygodnie przed odwołaniem ze stanowiska, Igor Strzok zorganizował konferencję prasową, na której mówił o swoich nowych decyzjach dotyczących Mostu Tczewskiego. Jego zdaniem, powiat tczewski może ruszyć ze wznowieniem prac wstrzymanych przez niego w 2019 roku.

Co ogłosił wtedy Igor Strzok?

- Nastąpiła finalizacja procesu zatwierdzania projektów (powiatu tczewskiego - dop. redakcji) dotyczących rekonstrukcji, przebudowy, konserwacji Mostu Tczewskiego w zakresie złożonych wniosków. Przypomnę, że 11 kwietnia 2023 roku podpisałem decyzję umożliwiającą przeniesienie pozostałości przęsła ESTB, pochodzącego z czasów drugiej wojny światowej i zamontowanego w latach 50. XX wieku na Moście Tczewskim, znad nurtu Wisły na brzeg, celem jego ekspozycji. 25 października 2023 roku wydaliśmy decyzję pozwalającą na rekonstrukcję czterech kwadratowych wież przyczółka zachodniego. Te wieże oraz znajdująca się między nimi arkada otwierająca dawny wjazd na most, to najbardziej charakterystyczny element tego mostu. 30 listopada 2023 roku podpisałem decyzję akceptującą projekt rekonstrukcji cylindrycznych wież, które znajdowały się na filarach mostowych - mówił Igor Strzok, ówczesny pomorski wojewódzki konserwator zabytków w Gdańsku.

Zobacz także:

Igor Strzok stwierdził, że jego zdaniem, te wszystkie decyzje wydane po tym, jak projektanci dostosowali się do konserwatorskich zaleceń, pozwalają powiatowi tczewskiemu na wznowienie prac, czyli na przeniesienie na brzeg przęsła oraz na rekonstrukcję przyczółka zachodniego.

Starosta tczewski czeka z ogłoszeniem przetargu na zakończenie konsultacji dotyczących przekazania mostu Skarbowi Państwa, jak i na pieniądze na wkład własny, jeśli to powiat dalej ma prowadzić inwestycję.

Decyzję o budowie kolejowo-drogowego mostu na Wiśle w Tczewie ówczesne państwo pruskie podjęło w 1845 roku. Budowa Mostu Tczewskiego trwała siedem lat (1851-1857). Król Prus Fryderyk Wilhelm IV wmurował kamień węgielny w lipcu 1851 r. W ciągu roku wybudowano dwa mostowe przyczółki. W ciągu dwóch lat wykonano wszystkie filary. W 1855 roku rozpoczęto montaż przęseł kratownicowych Karla Lentzego. Przęsła miały po 130 metrów długości. Rok później zaczęto budować wieże na filarach.

W 1857 roku most oficjalnie otwarto. Miał 837 metrów długości. Przez dwa lata był to najdłuższy most na świecie. W 1859 roku palmę pierwszeństwa przejął most Wiktorii w Kanadzie. W następnym roku dokończono m.in. budowę wież. Portale wjazdowe mają wieże w kształcie prostopadłościanu, pozostałe wieże są w kształcie walca. Most ma 6 przęseł, 2 portale wjazdowe i 5 par wież.

W 1888 roku rozpoczęto budowę nowego dwutorowego mostu kolejowego, 40 metrów od pierwszego. Jego otwarcia dokonano w 1891 r. Miał długość 837 metrów, dwa portale wjazdowe, sześć przęseł soczewkowych (każde 129 metrów). Pierwszy most stał się tylko przeprawą drogową.

W 1912 r. oba mosty wydłużono o prawie 250 metrów (w kierunku Lisewa).

Po pierwszej wojnie światowej Tczew stał się miastem polskim. 1 września 1939 roku polscy żołnierze wysadzili mosty, aby nie przejęli ich Niemcy. W październiku 1939 roku Niemcy, po prowizorycznej odbudowie, najpierw przywracają ruch kolejowy, a następnie drogowy.

Odbudowę mostu rozpoczęto zaraz po zakończeniu drugiej wojny światowej. Z pomocą przyszła m.in. Wielka Brytania przekazując cztery przęsła ESTB (każde 100 metrów długości). W końcu 1947 roku otwarto jednotorowy most kolejowy, a w połowie stycznia 1948 roku przywrócono ruch na moście drogowym. W latach 60. wymieniono część przęseł, wykonano jezdnię. W 1971 roku zapadła decyzja o dokończeniu odbudowy mostu kolejowego.

Przeczytaj także:
Mieszkania w zabytkowym budynku dawnego browaru w Tczewie pod znakiem zapytania. Zmarł architekt, miał zaginąć projekt

W 2000 roku do rejestru zabytków wpisano trzy ocalałe XIX-wieczne przęsła oraz cztery wieże. W 2016 roku cały most staje się zabytkiem.

W 2011 roku wstrzymano ruch drogowy na moście z powodu złego stanu przęseł. W 2012 roku rozpoczęto trwające kilka lat prace remontowe polegające m.in. na odrestaurowaniu wież, remoncie przęseł. Do tej pory na prace remontowe wydano około 70 milionów złotych.

W 2019 roku przerwano prace.