550. rocznica poświęcenia pelplińskiej katedry

O pelplińskiej katedrze pisał sam Jan Długosz: „Klasztor ten założony i uposażony przez dawnych polskich książąt Sambora, Mszczuja i Świętopełka tak wspaniałe i ozdobne miał budowle, że budził podziw wszystkich ludzi.” W 1258 książę Mszczuj II sprowadził z Doberanu cystersów do pobliskich Pogódek, a następnie w 1276 konwent został przeniesiony do Pelplina. Pierwotny niewielki kompleks budynków zastąpiono w XIV wieku obecnym, monumentalnym założeniem. Budowa opactwa rozpoczęła się w II ćwierci XIV wieku, trwała do około 1400 roku.

Budowę głównego kościoła klasztornego cystersi rozpoczęli w XIV wieku, chociaż w dokumencie "Codex diplomaticus pelplinensis" wspomina się o początkach budowy zainicjowanych przez Mszczuja II już w końcu XIII. Trójnawowa bazylika ze środkowanym transeptem o długości 84, szerokości 30 i wysokości 26 m, powstawała powoli na całej długości jednocześnie. Jako datę ostatecznego zakończenia prac budowlanych przyjmuje się rok 1557, w którym murator gdański Antonii Schultes zakończył wykonywanie sklepień kryształowego i sieciowego w transepcie bazyliki.

Kościół jednak konsekrowano wcześniej, bo 8 marca 1472 r. Cystersi rządzili w Pelplinie blisko 550 lat.

Ołtarz główny, z 1623-24 ufundowany przez opata Leonarda II, tworzy sięgająca wysokości sklepień wielokondygnacyjna nawiązująca do form architektonicznych nastawa w stylu wczesnego baroku. Podzielony jest na pięć osi, z szerszą środkową, zwieńczony jest trzema ozdobnymi szczytami. Zdobi ją bogata dekoracja rzeźbiarska i malarska z obrazami pędzla Hermana Hana; Koronacją Marii (z 1623) i Wizją świętego Bernarda.

Z katedrą wiąże się też bardzo ciekawa historia. Podczas potopu szwedzkiego. – Obecność króla Karola Gustawa wiązała się z legendą, jakoby w Pelplinie był złoty ołtarz. Szwedzi przybyli tu i zobaczyli, że imponujący ołtarz faktycznie jest, ale nie złoty, a drewniany, pozłacany. Jednak kiedy król zobaczył na nim pośród władców tamtych czasów podobiznę swojego kuzyna Zygmunta III Wazy, zabronił plądrowania opactwa.

Ołtarz główny katedry mierzy 25 metrów. Jest to najwyższy drewniany ołtarz w Polsce i drugi co do wielkości w Europie.