Termin siewu pszenicy ozimej w 2023 roku. Jest kilka zakresów dat dla kraju. Prace nadal trwają, choć zaraz listopad

Na liście COBORU (Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych) znajdziemy w drugiej połowie września 2023 r. ok. 150 odmian pszenicy zwyczajnej ozimej. Do tego 5 odmian ozimej pszenicy orkisz oraz 4 ozimej pszenicy twardej. Zanim kupimy materiał siewny, najlepiej zajrzeć na listę odmian zalecanych, opracowaną przez COBORU dla każdego województwa.

W 2023 roku według Wstępnego szacunku głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych, przygotowanego przez Główny Urząd Statystyczny, średni plon pszenicy ozimej z hektara wyniósł 53,4 decytony, a w przypadku jarej było oto 41,2 dt.

Przeczytaj też: Jak gęsto siać pszenicę ozimą? Ile kilogramów na hektar? Poznaj wyliczenia ziaren na metr kwadratowy dla 30 odmian

„U mnie jest dramat, ziemia na 10-15cm to popiół, nic nie mam ruszone”, komentował w połowie września jeden z rolników, pisząc o wstrzymanym siewie pszenicy. Gdzieniegdzie we wrześniu pojawiały się przelotne opady. Ciągle jednak była to kropla w morzu potrzeb. Zmianę przyniosła trzecia dekada października. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej 25 października rano odnotował:

Ostatniej doby największe sumy opadu zanotowaliśmy na Zachodnim Wybrzeżu. Październik zapisuje się jako wilgotny, a kolejne większe opady prognozowane są w piątek na południowym wschodzie Polski.

Ozime uprawy potrzebują odpowiednich warunków, by nie tylko wykiełkować, ale także rozkrzewić się, a potem zahartować, by wejść w okres zimowego spoczynku. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa przygotował nową Metodykę integrowanej produkcji pszenicy ozimej i jarej (lipiec 2023). Znajdziemy tam m.in. najlepsze terminy siewu.

Pszenica ozima potrzebuje stosunkowo dużo światła, należy do roślin dnia długiego. Jak wyjaśniają eksperci, fazę generatywną rozpoczyna po przyjęciu określonej liczby godzin świetlnych. I to właśnie z długością dnia ściśle związany jest termin siewu.

Długość dnia ma podstawowy wpływ na morfogenezę, a więc różnicowanie, inicjację, segmentację i wałeczkowanie stożka wzrostu; decyduje o krzewistości ogólnej, a więc liczbie kłosów na jednostce powierzchni, liczbie kłosków w kłosie, a tym samym i plonie ziarna z kłosa i z rośliny.

Optymalne terminy siewu pszenicy dla poszczególnych części Polski:

• północno-wschodnia i wschodnia – od 15 do 25 września;
• centralna i południowo-wschodnia – od 20 do 30 września;
• północno-zachodnia i zachodnia – od 20 września do 5 października;
• Dolny Śląsk – od 25 września a 10 października.

PIORIN: Niektóre odmiany (Rapsodia, Euforia, Plejada, Tonacja, Comandor, Bosporus, Tytanika, Hondia, Arkadia, Memory, Ostroga, Sailor, Jantarka, Smuga) są bardziej tolerancyjne na opóźnienie siewu nawet do 14 dni w stosunku do wysiewu w terminie optymalnym.

Z praktyki rolniczej zaobserwować można siewy zarówno w listopadzie, jak i kolejnych, zimowych miesiącach, zależnie od warunków pogodowych. Na rozkrzewienie roślin trzeba jednak będzie poczekać do wiosny.

Jeśli opóźnimy siew pszenicy ozimej, obniżająca się temperatura będzie oddziaływała na spowolnienie tempa wschodów oraz ukazywania się kolejnych liści. Na ogół rośliny siane pod koniec października nie osiągają fazy krzewienia, zatem okres wschody krzewienie tych roślin wydłuża się do wiosny, kiedy długość dnia jest większa o ponad 3 godziny, czytamy w Metodyce.

W tych warunkach dochodzi do gwałtownego skracania się długości fazy krzewienia i redukcji liczby wytworzonych pędów na roślinie, prowadzące do mniejszej obsady kłosów na powierzchni gleby.

To jeszcze nie koniec konsekwencji późnego siewu. Powoduje także, że rośliny osiągają fazę strzelania w źdźbło przy dniu długim, powodującym skrócenie okresu od strzelania w źdźbło do kłoszenia, w którym to okresie ostatecznie formują się płodne kwiatki w kłosie.

Zmniejszenie plonu ziarna z jednostki powierzchni wraz z opóźnieniem terminu siewu jest wynikiem słabszego krzewienia i mniejszej obsady kłosów, mniejszego plonu ziarna z rośliny i z kłosa oraz mniejszej liczby ziaren z rośliny.

Eksperci zwracają również uwagę na niekorzystne zmiany w budowie łanu:

• następuje ogólne skrócenie pędów głównych i bocznych,
• ograniczenie udziału w łanie roślin rozkrzewionych na korzyść jednopędowych,
• zwiększenie się udziału roślin średnich i niskich kosztem wysokich.

Rośliny niskie rosnące w łanie pszenicy wytwarzają mniejszą liczbę kłosków w kłosie, mniejszą liczbę ziarna w kłosie, mają krótszy kłos, w konsekwencji czego ich plon w porównaniu do roślin wysokich jest dużo mniejszy.

Źródła: IMGW, PIORIN: Metodyka integrowanej produkcji pszenicy ozimej i jarej