Atlas Historyczny Powiatu Tczewskiego. W tym roku świętujemy 25-lecie samorządu powiatu tczewskiego!

Dawniej powiat tczewski obejmował takie miejscowości jak: Tczew, Skarszewy, Sobowidz, Trąbki Wielkie, Pszczółki, Subkowy, Pelplin, Gniew, Piaseczno, Starogard, Stara Kiszewa, Zblewo, Lubichowo, Bobowo, Nowa Karczma, Kościerzyna, Stężyca, Goręczyno i Lipusz.

Jest to jedna z wielu ciekawostek, które czekają na czytelników Atlasu Historycznego Powiatu Tczewskiego autorstwa Bogdana Badzionga — historyka, regionalisty kociewskiego, nauczyciela, sekretarza gminy Pelplin oraz członka zarządu powiatu tczewskiego. 

Jak możemy przeczytać w słowie wstępnym:

(...)Melchior Wańkowicz zapytany kiedyś, jaką książkę zabrałby z sobą, gdyby został skazany na wiele lat więzienia, odpowiedział: mapę, bo to książka, którą można czytać bez końca. Przekazujemy Wam wiele map tworzących atlas, oby one miały dla Was taką wartość, jak dla M. Wańkowicza. Niech lektura atlasu przyczyni się do zgłębienia wiedzy o wspólnocie samorządowej, tworzącej powiat tczewski.(...)

Atlas Historyczny Powiatu Tczewskiego pokazuje przemiany terytorialne, organizacyjne i ustrojowe powiatu na przestrzeni dziejów, od XVI w. do czasów współczesnych. Wydanie tej publikacji jest z jednym wielu działań związanych ze świętowaniem 25-lecia samorządu powiatu tczewskiego.

Obecnie powiat tczewski położony jest w południowo-wschodniej części województwa pomorskiego. Jego powierzchnia, wynosi 697 km2 , zamieszkuje go 118,5 tys. osób. Administracyjnie powiat tczewski tworzą trzy gminy wiejskie: Subkowy, Tczew, Morzeszczyn, dwie gminy miejsko-wiejskie Gniew, Pelplin i miasto Tczew.

Geograficznie obszar powiatu rozciąga się pomiędzy lewym brzegiem Doliny Dolnej Wisły a krawędzią wysoczyzny morenowej Pojezierza Starogardzkiego. Jego północna część obejmuje niewielki fragment Żuław Wiślanych, natomiast południowe krańce powiatu wyznaczają kompleksy leśne znajdujące się w okolicach Swarożyna i Opalenia.

Bogactwa naturalne to niejedne atuty powiatu tczewskiego. O jego atrakcyjności świadczą również liczne zabytki kultury materialnej. 

Wspaniałą wizytówką tutejszych ziem jest pocysterska bazylika katedralna w Pelplinie. Ta gotycka budowla zaliczana jest do jednych z najpiękniejszych obiektów sakralnych w Polsce. 

Warte uwagi są również inne świątynie gotyckie wznoszące się wzdłuż lewego brzegu Wisły: tczewska fara, sanktuaria maryjne w Piasecznie i Lubiszewie oraz świątynia w Gorzędzieju, której patronem jest św. Wojciech. 

Niezwykle okazale prezentuje się Zamek Krzyżacki w Gniewie, którego średniowieczne mury stanowią wspaniałą scenografię do licznych imprez, spektakli i inscenizacji historycznych. Gniewski zabytek doczekał się uznania Polskiej Organizacji Turystycznej, która rekomendowała go do listy najlepszych krajowych produktów turystycznych. 

Wiodącą atrakcją naszego powiatu i zarazem jedną z cenniejszych pereł w zbiorze atrakcji całego Pomorza jest zabytkowy most przez Wisłę w Tczewie. Dumą dla mieszkańców regionu jest fakt, że obiekt ten, podobnie jak legendarna Wieża Eiffel’a, został uznany przez Amerykańskie Towarzystwo Inżynierii Budowlanej za Zabytek Międzynarodowy. 

Miejscem niezwykłym dla koneserów sztuki i nie tylko jest Fabryka Sztuk (dawniej Centrum Wystawienniczo Regionalne Dolnej Wisły) w Tczewie, które zostało uznane za jeden z 7 Cudów Funduszy Europejskich. Atrakcją obowiązkową dla wszystkich miłośników historii jest zaś najstarsze w Polsce Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Piasecznie.

Nie sposób wymienić wszystkich walorów kulturowych i turystycznych powiatu tczewskiego, gdyż zabytkowymi kamienicami, dworkami, kościołami i przydrożnymi kapliczkami poszczycić się może każda z gmin.

Rok 2023 to rok wyjątkowy dla powiatu tczewskiego, ponieważ będziemy obchodzić jubileusz 25-lecia powstania samorządu powiatowego. 

Powiaty przywrócono w ramach reformy 1998 roku, by wraz z gminami i województwami tworzyły nową strukturę terytorialną w demokratycznej Polsce. Ustawa o samorządzie powiatowym została uchwalona 5 czerwca 1998 r., natomiast 4 stycznia 1999 r. oficjalnie otwarto siedzibę Starostwa Powiatowego w Tczewie, przy ul. Jarosława Dąbrowskiego 18 i Łaziennej 14. 

Oba budynki pełniły swoją funkcję do 2010 r., kiedy to siedzibę urzędu przeniesiono do dawnego biurowca firmy METRIX, przy ul. Piaskowej 2.